جۆرەکانی بخار، ڕێگەی دروستکردن و بەکاربردن لە فەرمی

بخار، شتێکی ئاوی لە فازە گازیەوە کە بەهۆی گواستنەوەی هەرمێتی بەدەستهاتووە و دەسەڵاتێکی سەرەکی لە زۆربەی پرۆسەکانی فەرمی دەکات؛ لە داهاتووی هێنانی کارەبا و گەرمی گرتن هەتا بەکارهێنانی لە پەرەسەندەکانی خواردن، دەرمان و پەتروشیمی. تێگەیشتنی ڕاستەقینەی جۆرەکانی بخار وەک بخاری تەواوکراو، تر، خشک، زۆر گەرماوە و زۆر بحرانی یارمەتیدەدات بۆ ئەوەی بە پێی پێویستی هەر فەرمی، جۆری دیگ بخار دیاری بکەین و کارامەیی و ئاسایش سیستەم بە شێوەیەکی زۆر بەرز زیاد بکەین. ئەم وتارە بە سەیری فنی، جۆرەکانی بخار دەرکەوە و جیاوازی و بەکاربردنی هەر یەک دەڕوات.

جۆرەکانی بخار

بخاری تەواوکراو (Saturated Steam)

بخاریەکی شفافە کە لە نکتەی جووش دەبێتەوە، واتە بە تەواوی بۆ گاز گۆڕدرایەوە و بێ قەطرەی ئاویە. بەهۆی تواناوە هەرمیەتی بەرز و گواستنەوەی خێرا، بۆ گواستنەوەی هەرما زۆر گونجاوە.

بخاری تەواو لەو کاتە دروست دەبێت کاتێک ئاوی لە گەرمای جووش (نمونە ١٠٠° C لە فشاری ئەتموسفێریک) بەردەستە و تەواوی بۆ بخار گۆڕدرایەوە، بێ ئەوەی هەرمای زیادە وەرگرێت. ئەم جۆرە بخارە لە توازنێکدا لەگەڵ مایعەوە لە هەمان گەرما و فشاڕ و تواناوە هەرمییەکی زۆر نهێنراو (latent heat) هەیە.

بخاری تەواو بە دوو جۆر دەکرێتەوە: بخاری تر و بخاری خشک.

بخاری تر (Wet Steam)

بخاری تر، تێکۆکەی بخار و قەطرەی ئاویە کە بەهۆی جیاکردنەوەی تەواوی ئاوی نەبوون، کاریگەری هەرمی کەم دەکات. زۆرجار لە دیگەکانی بخاری فەرمی، ڕەوشتی تڕۆپی ٣–٥٪ هەیە.

ئەم بخارە تێکۆکەیەکە لە بخار و پارچەکانی ئاویە. ڕەوشتی لەو جۆرە بخارەوە دەتوانێت هەتا ٢٥٪ بگەیەنێت، واتە نزیکەی یەک چوارەمی تێکۆکە بە شێوەی مایع دەمەوێت. ئەم جۆرە بخارە بۆ زۆربەی بەکاربردنەکانی فەرمی نەگونجاوە، چونکە هەبوونی ئاوی دەتوانێت سەبەبی خوراکی، کەمبوونەوەی راندمانی گواستنەوەی هەرما، و زیان بە ئەو ئەڵکترۆنیکان بدات.

بخاری خشک (Dry Saturated Steam)

وتەی بخاری خشک بە بخاری تەواو دەگوترێت کە ڕەوشتی تڕۆپی ئەوە زۆر کەمە، نمونە ٧٪. هەرچۆنێک هەنوز تڕۆپی کەمە لەوەدا، بە پێویست بەرەو بخاری تر، ناوەڕۆکی مایعەکە کەمترە. لە دیزاینی سیستەمەکانی گواستنەوەی بخاری فەرمی، هەوڵ دەدرێت بخار لەو حالتە بمانێت بۆ هەرمی بەرز.

بخاری زۆر گەرماوە (Superheated Steam)

بخاری تەواوکراوە کە بە گەرمای زیادە، گەرمای زیاتر وەردەگرێت و شێوازی بخاری خشک خۆی پارێزە. بەکارهێنانی ئەوە لە تۆربینەکان رایجە، بەڵام بۆ گواستنەوەی هەرما لە دیگەکانی بخاری فەرمی نەگونجاوە.

بخاری زۆر گەرماوە یان زۆر تەواو، کاتێک دروست دەبێت کە بخاری تەواوکراو زیاتر لە گەرمای تەواو گرم دەبێت، بێ زیادکردنی فشاڕ. لەو حالتە، بخار بەرزتریتی رطوبت نیە و گەرمایەکە زۆرترە لە نکتەی جووش. ڕەوشتی تڕۆپی دەتوانێت کەمتر لە ٣٪ بێت یان هەتا بێت صفر. ئەم بخارە بۆ بەکاربردن لە تۆربینەکانی بخار، سیستەمەکانی کارەبا، پالایشگا و شوێنەکان کە پێویستی بە بخاری خشک و پایەدار هەیە، گونجاوە.

بخاری زۆر بحرانی (Supercritical Steam)

لە فشاڕ و گەرمایەکی بەرزتر لە نکتەی بحرانی (زۆرتر لە ٢٢٫١ MPa و ٣٧٤ °C)، دۆخی ئاوی و بخار جیاکردنەوەی پێناسەکراو نیە. ئەم دۆخە لە نێرگاکانی پێشکەوتو بەکار دەهێندرێت.

لە ڕاستیدا، بخاری زۆر بحرانی جۆرێکی بخارە کە لە فشاڕ و گەرمای بەرزتر لە نکتەی بحرانی ئاوی (٢٢٫١ مگاپاسکال و ٣٧٤° C) دروست دەبێت، کە لەوەدا سنوری نێوان مایع و گاز نیە. ئەم بخارە تایبەتمەندیەکانی ترمودینامیکی تایبەتی هەیە کە بەهۆی زیادکردنی راندمان لە نێرگاکانی دروستکردنی کارەبا دەکات. دیزاین و بەکاربردنی ئەوە پێویست بە ئامرازە پێشکەوتوەکان دەکات بۆ دابەشکردنی فشاڕ و گەرمای بەرز.

دروستکردنی بخار لە فەرمی

دیگ بخار دڵی هەر سیستەمی بخاری فەرمیە؛ ئامرازێک کە ئاوی بۆ بخار گۆڕدات بۆ دابینکردنی توانای هەرمێتی پێویست بۆ پرۆسەکان جۆراوجۆر. لە هەڵبژاردن و بەکاربردنی دیگ بخار، تێگەیشتنی جۆرەکانی بخار و چۆنیەتی دروستکردنی ئەوە، سەرنجی بەرزکردنی کارامەیی، هەڵسەنگاندنی توانای هەرمی و دڵنیایی ئاسایشە. ئازرفرایند یەکێکە لە باشترین کارخانەکانی دروستکردنی جۆرەکانی بویلەر لە وڵات، لە بوارەکانی هەڵبژاردنی دیگ بخاری گونجاو بۆ پێویستت، ئامادەی پێشنیاری ڕاهێنانێکی بێت.

١. بخاری تەواوکراو و تر

ئەم بخارە زۆربەترین جۆرە دەرچووی دیگەکانی فایرتیوب و واترتیوبە.

• لە دیگ فایرتیوبدا، گازە گەرماکان لە ناو لۆلەکان دەچن و ئاوی دەوریان گەرما دەکات. لە کۆتایی، بخاری تەواوکراو دروست دەب
  “`